Ogólnopolska konferencja pod hasłem „Chroń morze” zorganizowana 5 października w Szczecinie kończy 3-miesięczne konsultacje społeczne aktualizacji Programu ochrony wód morskich (aPOWM). Projekt dokumentu, który zakłada blisko 60 działań na rzecz ochrony Bałtyku, uzupełniony o zgłoszone wnioski i uwagi, finalnie zostanie przyjęty w drodze rozporządzenia Rady Ministrów.
Konsultacje społeczne aktualizacji POWM trwające od 5 lipca 2021 roku stanowią najważniejszą część kampanii pod nazwą „Chroń morze”. To już ostatni moment, kiedy można zgłaszać uwagi i wnioski do projektu dokumentu. Może to zrobić każdy, najłatwiej poprzez specjalnie przygotowany formularz na stronie: www.chronmorze.eu.
– Na pełne podsumowanie konsultacji społecznych projektu dokumentu aPOWM jest za wcześnie, ale już z satysfakcją odnotowujemy zwiększone zainteresowanie naszego społeczeństwa ochroną Morza Bałtyckiego. Mamy coraz większą świadomość, że powstrzymanie jego dalszej degradacji nie tylko poprawi stan naszego morza, ale pozwoli nam, przy dużych nakładach pieniężnych, wywiązać się z działań, do których jesteśmy zobowiązani przepisami międzynarodowymi. Stan Bałtyku jest papierkiem lakmusowym działalności społeczeństwa w całym kraju, dlatego przyszłość Bałtyku zależy od tego, co dobrego zrobimy nie tylko w pasie wybrzeży – powiedział Paweł Rusiecki, Zastępca Prezesa ds. Zarządzania Środowiskiem Wodnym w Państwowym Gospodarstwie Wodnym Wody Polskie.
Zaangażowanie tysięcy osób
Długofalowy cel programu ochrony wód morskich to czysty, obfity w bioróżnorodność Bałtyk. Będziemy mogli to osiągnąć przez wdrożenie zaplanowanych w programie działań, przypisanych różnym instytucjom. Za zasadniczą ich część oraz koordynację całości odpowiadają Ministerstwo Infrastruktury i Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie. Wszelkie badania potwierdzają, że na stan naszego morza w decydującym stopniu wpływa aktywność gospodarcza i komunalna na lądzie. Aż 48% odpadów zalegających w Bałtyku pochodzi z gospodarstw domowych. Działania podejmowane przez dziesiątki organizacji i instytucji w różnych częściach kraju dla oczyszczania ekosystemów wodnych i od wód zależnych, prowadzą bezpośrednio do ograniczenia zaśmiecenia naszego morza. Usunięte w porę zanieczyszczenia biologiczne nie będą potęgowały postępującej eutrofizacji (przeżyźnienia wód morskich), a każda zebrana ilość odpadów zmniejszy zanieczyszczenie nanocząsteczkami plastiku i innymi szkodliwymi czy trującymi substancjami. Tylko podczas wrześniowej akcji sprzątania rzeki Słupi Zebrano ponad tonę śmieci. Rocznie, w skali kraju w podobnych akcjach biorą udział dziesiątki tysięcy osób, w tym pracownicy Wód Polskich.
Zatoka Pomorska i Zalew Szczeciński zagrożone podobnie jak cały Bałtyk
Główne sektory gospodarki i aktywności ludzkiej bezpośrednio zależne od morza to transport morski, rybołówstwo oraz turystyka i wypoczynek. Zalew Szczeciński i Zatoka Pomorska to akweny bardzo ważne dla polskiej gospodarki morskiej. Przez Zatokę Pomorską przebiegają tory nawigacyjne, prowadzące do dużego zespołu portowego Szczecin-Świnoujście, a także do mniejszych portów Pobrzeża Szczecińskiego i Pobrzeża Słowińskiego. – U brzegów Zatoki znajdują się liczne, atrakcyjne uzdrowiska i miejscowości wypoczynkowe, dla których istotnym czynnikiem rozwoju jest czystość wód. Stanowi ona także kluczowy parametr dla Zalewu Szczecińskiego – obszaru o wciąż wysokiej wydajności rybackiej – podkreślił Prezes Rusiecki. Również warunki hydrograficzne Morza Bałtyckiego negatywnie wpływają na jego zdolność do samooczyszczania, przekładając się na małe zasolenie akwenu i utrudnioną wymianę wód z Morzem Północnym (potrzeba na to minimum 25 lat). Skutki tego widać wyraźnie w obszarze przymorza administrowanym przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej Wód Polskich w Szczecinie. – Szczególnie mocno narażony na degradację jest Zalew Szczeciński. Akwen ten jest stale zasilany słodkimi, bogatymi w biogeny i inne zanieczyszczenia wodami Odry, jednej z większych rzek w całym basenie. Jednocześnie odpływ i dopływ odbywa się tylko trzema cieśninami, analogicznie jak przy wymianie wód Bałtyku i Morza Północnego przez mało przepustowe Cieśniny Duńskie, co zauważalnie wpływa na stan jego wód – wyjaśnił Przemysław Gruszecki, Dyrektor Departamentu Zarządzania Środowiskiem Wodnym w PGW WP.
Ratunek dla Zalewu i Zatoki
Wśród 59 działań zaplanowanych w projekcie aPOWM, 8 bezpośrednio odnosi się do Zalewu Szczecińskiego i Zatoki Pomorskiej. Uwagę zwracają przede wszystkim działania dla ratowania bioróżnorodności w tych akwenach: ograniczenie hałasu podwodnego w obszarach NATURA 2000, gdzie ssaki morskie, w tym morświn, są obiektem ochrony, ograniczenie działalności na morzu w Zatoce Pomorskiej powodującej powstanie wysokiego poziomu hałasu; ograniczenie przypadkowych przyłowów morświnów oraz redukcja populacji kraba wełnistorękiego. Dochodzi do tego zharmonizowanie działań portów m.in. w zakresie stworzenia kompleksowego systemu zapobiegania powstawaniu zagubionych tzw. sieci widm oraz analiza możliwości wdrożenia wytycznych Międzynarodowej Organizacji Morskiej (IMO) dotyczących praktyki kontroli i postępowania z organizmami poroślowymi na statkach.
W projekcie aPOWM zaplanowano też wprowadzenie zakazu zrzutu nieoczyszczonych ścieków sanitarnych ze statków pasażerskich oraz budowę infrastruktury do ich odbioru w Szczecinie i Świnoujściu oraz ustanowienie stref wolnych od trwałych ingerencji w planach zagospodarowania przestrzennego obszarów morskich i planach ochrony obszarów Natura 2000. Lista wszystkich działań z ich uzasadnieniem jest dostępna w projekcie dokumentu zamieszczonym na stronie: www.chronmorze.eu.
Briefing dla dziennikarzy otworzyła Małgorzata Bogucka-Szymalska, zastępca Dyrektora departamentu gospodarki wodnej i żeglugi śródlądowej w Ministerstwie Infrastruktury
11 cech dobrego stanu środowiska Bałtyku
W aPOWM zaplanowano szeroki zakres działań, od czyszczenia plaż ze śmieci i walki z hałasem podwodnym do systemowych rozwiązań dla powstrzymania eutrofizacji akwenu. To konieczność, bowiem o dobrym stanie środowiska morskiego, w tym wód Zalewu Szczecińskiego i Zatoki Pomorskiej, decyduje jednocześnie aż 11 cech. Są to:
W aktualizacji aPOWM zaplanowano działania uwzględniające wpływ na każdą z tych cech. – Kluczowe znaczenie dla powstrzymania degradacji wód Morza Bałtyckiego ma powstrzymanie eutrofizacji, tj. przeżyźnienia wód poprzez rosnącą obecność biogenów. Realizacja planowanych działań w tym zakresie może skutkować redukcją ładunków azotu o ponad 60 tys. ton i fosforu o ponad 5 tys. ton rocznie. Trzeba jednak mieć na uwadze, że to ogromnie kosztowny, skomplikowany i długotrwały proces wykraczający poza ramy czasowe obecnie aktualizowanego Programu – podkreślił Przemysław Gruszecki.
Kierunki działań zmierzających do osiągnięcia dobrego stanu wód morskich są wskazane w międzynarodowych i krajowych dokumentach. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/56/WE z dnia 17 czerwca 2008 r. ustanawiająca ramy działań Wspólnoty w dziedzinie polityki środowiska morskiego (RDSM) nakłada na państwa członkowskie obowiązek podejmowania niezbędnych działań na rzecz osiągnięcia lub utrzymania dobrego stanu ekologicznego środowiska morskiego, a jej założenia wdrożono do krajowego prawa głównie przez zapisy ustawy Prawo wodne (Dz.U. z 2021 r. poz. 624).
Aktualizacja Programu ochrony wód morskich jest komplementarna wobec innych projektów dokumentów planistycznych, które wdrażają postanowienia Ramowej Dyrektywy Wodnej, w tym aktualizacji planów gospodarowania wodami dla poszczególnych dorzeczy, planów zarządzania ryzykiem powodziowym oraz Planu przeciwdziałania skutkom suszy. Konferencja w Szczecinie zamyka proces trwających od 5 lipca 2021 roku konsultacji społecznych projektu aPOWM. Zgodnie z harmonogramem, projekt z uwzględnionymi uwagami zostanie do 31 marca 2022 r. przekazany w formie raportu Komisji Europejskiej. Finalnie aktualizacja programu ochrony wód morskich zostanie przyjęta w drodze rozporządzenia Rady Ministrów, stając się tym samym obowiązującym aktem prawnym, zobowiązującym do przestrzegania jego założeń oraz wdrażania działań na rzecz ochrony Bałtyku przez określone podmioty.
Źródłami hałasu podwodnego są wszystkie urządzenia mechaniczne pracujące w morzu takie jak statki, echosondy, pogłębiarki, koparki piachu, kable powodujące promieniowanie elektromagnetyczne, systemy chłodzenia wody, działania wojskowe.
Dźwięki w wodzie mogą rozchodzić się w niej na znacznie większe odległości niż w powietrzu. Efekty wpływu hałasu wodnego na morskie zwierzęta nie zostały ostatecznie poznane. Obecnie trwają badania mające na celu ustalenie poziomów hałasu morskiego i jego wpływu na organizmy zamieszkujące morza.
1. Bioróżnorodność,
2. Gatunki obce,
3. Komercyjnie eksploatowane gatunki ryb i skorupiaków,
4. Łańcuch troficzny,
5. Eutrofizacja,
6. Integralność dna morskiego,
7. Warunki hydrograficzne,
8. Substancje zanieczyszczające i efekty ich oddziaływania,
9. Substancje zanieczyszczające w rybach i owocach morza przeznaczonych do spożycia,
10. Odpady w środowisku morskim,
11. Hałas podwodny i inne źródła energii.
Odpady morskie to problem globalny dotyczący wszystkich mórz i oceanów na świecie. Każdego roku miliony ton śmieci lądują w tych zbiornikach zmieniając je w największe wysypiska świata i powodując problemy środowiskowe, ekonomiczne, zdrowotne i estetyczne. Złe praktyki składowania odpadów stałych, brak infrastruktury i brak świadomości odnośnie konsekwencji podejmowanych działań stopniowo pogarszają sytuację.
Sprzątanie akwenów nie jest najbardziej skuteczną metodą oczyszczania wód ze śmieci. Najlepszym rozwiązaniem jest zapobieganie marnowaniu oraz wdrażanie recyklingu i ponownego używania materiałów i produktów. Głównymi źródłami odpadów morskich są śmieci lądowe, rzeki i wody powodziowe, ujścia przemysłowe, ścieki komunalne, śmiecenie na plażach i rejonach przybrzeżnych, rybołówstwo, żegluga, nielegalne wysypiska w morzach. Morskie odpady mają także wpływ na ekonomię: straty dla społeczności nadmorskich, turystyki, żeglugi i rybołówstwa.
1. Bioróżnorodność,
2. Gatunki obce,
3. Komercyjnie eksploatowane gatunki ryb i skorupiaków,
4. Łańcuch troficzny,
5. Eutrofizacja,
6. Integralność dna morskiego,
7. Warunki hydrograficzne,
8. Substancje zanieczyszczające i efekty ich oddziaływania,
9. Substancje zanieczyszczające w rybach i owocach morza przeznaczonych do spożycia,
10. Odpady w środowisku morskim,
11. Hałas podwodny i inne źródła energii.
„Substancje niebezpieczne oznaczają substancje lub grupy substancji, które są toksyczne, trwałe i podatne na bioakumulację oraz inne substancje lub grupy substancji, których poziom osiąga stan niepokojący” (Dyrektywa wodna, art. 2(29))
Przykładami takich substancji w środowisku morskim są pestycydy, farmaceutyki i metale ciężkie. Pochodzą one z nadbrzeżnego przemysłu, żeglugi morskiej, zanieczyszczonego powietrza i rzek, poszukiwania i eksploatacji ropy, gazu, minerałów.
Szkodliwe substancje degradują stan wód morskich i mogą powodować poważne zakłócenia w funkcjonowaniu ekosystemów. Efekty zanieczyszczenia wód mogą być widoczne dopiero po pewnym czasie stałego, przewlekłego narażenia mórz na toksyczne substancje. Jest coraz więcej dowodów na to, że substancje zanieczyszczające wody morskie mogą wpływać na funkcjonowanie układu endokrynnego morskich organizmów oraz powodować choroby.
1. Bioróżnorodność,
2. Gatunki obce,
3. Komercyjnie eksploatowane gatunki ryb i skorupiaków,
4. Łańcuch troficzny,
5. Eutrofizacja,
6. Integralność dna morskiego,
7. Warunki hydrograficzne,
8. Substancje zanieczyszczające i efekty ich oddziaływania,
9. Substancje zanieczyszczające w rybach i owocach morza przeznaczonych do spożycia,
10. Odpady w środowisku morskim,
11. Hałas podwodny i inne źródła energii.
„Substancje niebezpieczne oznaczają substancje lub grupy substancji, które są toksyczne, trwałe i podatne na bioakumulację oraz inne substancje lub grupy substancji, których poziom osiąga stan niepokojący” (Dyrektywa wodna, art. 2(29))
Przykładami takich substancji w środowisku morskim są pestycydy, farmaceutyki i metale ciężkie. Pochodzą one z nadbrzeżnego przemysłu, żeglugi morskiej, zanieczyszczonego powietrza i rzek, poszukiwania i eksploatacji ropy, gazu, minerałów.
1. Bioróżnorodność,
2. Gatunki obce,
3. Komercyjnie eksploatowane gatunki ryb i skorupiaków,
4. Łańcuch troficzny,
5. Eutrofizacja,
6. Integralność dna morskiego,
7. Warunki hydrograficzne,
8. Substancje zanieczyszczające i efekty ich oddziaływania,
9. Substancje zanieczyszczające w rybach i owocach morza przeznaczonych do spożycia,
10. Odpady w środowisku morskim,
11. Hałas podwodny i inne źródła energii.
Warunki hydrograficzne charakteryzują takie fizyczne parametry wody morskiej jak: temperatura, zasolenie, głębokość, prądy, fale, zawirowania, zmętnienie. Grają one główną rolę w dynamice morskich ekosystemów i mogą być zmieniane przez aktywność ludzi, szczególnie w obszarach nadbrzeżnych. Mają także wpływ na produkcję i wzrost planktonu, ryb oraz rozkład i siedlisko larw wielu gatunków bentosu i pelagialu. Są również istotne w wymianach pomiędzy morzem a atmosferą i między różnymi warstwami wody (dzięki czemu możliwe jest m.in. odpowiednie natlenowanie warstw wody położonych blisko dna morskiego).
Warunki hydrograficzne zależą głównie od przypływów, ogólnego oceanicznego krążenia wody oraz klimatu. Działalność człowieka, szczególnie w rejonach przybrzeżnych, także może mieć na nie wpływ, poprzez m.in. konstruowanie przybrzeżnej i morskiej infrastruktury, morskich platform i instalacji farm wiatrowych, tworzenie kanałów, pogłębianie kanałów nawigacyjnych, ruch morski, uwalnianie osadu przez sprzęt do rybołówstwa, morskie kopalnie i wydobywanie piachu, uwalnianie dużej ilości ciepłej lub słonej wody.
1. Bioróżnorodność,
2. Gatunki obce,
3. Komercyjnie eksploatowane gatunki ryb i skorupiaków,
4. Łańcuch troficzny,
5. Eutrofizacja,
6. Integralność dna morskiego,
7. Warunki hydrograficzne,
8. Substancje zanieczyszczające i efekty ich oddziaływania,
9. Substancje zanieczyszczające w rybach i owocach morza przeznaczonych do spożycia,
10. Odpady w środowisku morskim,
11. Hałas podwodny i inne źródła energii.
To charakterystyka fizyczna, chemiczna i biologiczna dna morskiego. Czynniki te określają strukturę i funkcjonowanie morskich ekosystemów, szczególnie organizmów żyjących na dnie morskim. Specyfikę dna morskiego określają głębokość, typ podłoża (miękkie, twarde, biogenne) oraz zamieszkujące je gatunki. Działalność człowieka mająca wpływ na dno morskie to m.in. infrastruktura nabrzeżna i instalacje morskie (platformy wiertnicze, farmy wiatrowe); morskie kopalnie i wydobywanie piachu, uwalnianie wydobytego osadu, cumowanie, niektóre praktyki rybołówcze (np. trałowanie), hodowle wodne, wprowadzanie obcych gatunków, zanieczyszczanie, zmiany w składzie rzek (zanieczyszczenia organiczne), uwalnianie osadu przez sprzęt do rybołówstwa, uwalnianie dużej ilości ciepłej lub słonej wody.
1. Bioróżnorodność,
2. Gatunki obce,
3. Komercyjnie eksploatowane gatunki ryb i skorupiaków,
4. Łańcuch troficzny,
5. Eutrofizacja,
6. Integralność dna morskiego,
7. Warunki hydrograficzne,
8. Substancje zanieczyszczające i efekty ich oddziaływania,
9. Substancje zanieczyszczające w rybach i owocach morza przeznaczonych do spożycia,
10. Odpady w środowisku morskim,
11. Hałas podwodny i inne źródła energii.
Eutrofizacja to proces powodowany zanieczyszczeniem wód morskich m.in. nawozami, głównie azotowymi i/lub fosforanami, prowadzący do zwiększonego wzrostu, produkcji biomasy glonów, zmian w równowadze ekosystemu oraz pogorszenia się jakości wody.
Azot pochodzi głównie z terenów rolnych, ale również z gazów azotowych, hodowli wodnych, wody przemysłowej i przylegających oceanów. Natomiast główne źródło fosforanów to domowe i przemysłowe ścieki.
Eutrofizacja prowadzi do wzmożonego wzrostu glonów, które blokują dostęp światła słonecznego do niżej położonych partii dna morskiego. W wyniku tego zmniejsza się ilość rosnących tam wodorostów i trawy morskiej. Zwiększony rozkład martwych glonów skutkuje deficytem tlenu przy dnie morskim. Eutrofizacja zagraża bioróżnorodności i równowadze ekosystemu. Ma także skutki ekonomiczne – mniej tlenu w wodzie to mniej ryb łowionych przez rybaków, a przedostające się do skorupiaków toksyny wydzielane przez kwitnące glony mogą być trujące dla człowieka. Jakość wód morskich obniża się przez zanieczyszczenie rozkładającymi się glonami a także toksynami z kwitnących glonów, co ma wpływ na przemysł turystyczny.
1. Bioróżnorodność,
2. Gatunki obce,
3. Komercyjnie eksploatowane gatunki ryb i skorupiaków,
4. Łańcuch troficzny,
5. Eutrofizacja,
6. Integralność dna morskiego,
7. Warunki hydrograficzne,
8. Substancje zanieczyszczające i efekty ich oddziaływania,
9. Substancje zanieczyszczające w rybach i owocach morza przeznaczonych do spożycia,
10. Odpady w środowisku morskim,
11. Hałas podwodny i inne źródła energii.
Łańcuchy troficzne zwane pokarmowymi to sieć interakcji zachodzących pomiędzy konsumentami a ich pożywieniem. Ta cecha opisuje m.in. obieg materii i przepływ energii wewnątrz ekosystemu, poziomy produktywności kluczowych składowych i strukturę ekosystemu. Zmiany w obfitości organizmów na jednym poziomie powodują zmiany na innych poziomach.
Rybołówstwo jest czynnikiem najbardziej wpływającym na wielkość zasobów ryb, co ma bezpośredni wpływ na całą sieć troficzną. Odławianie dużych ryb powoduje większą ich śmiertelność. To sprawia, że bez naturalnych wrogów w środowisku morskim wzrasta populacja mniejszych ryb, które są zazwyczaj ofiarami ryb dużych. Z kolei odławianie małych ryb takich jak śledzie, powoduje że kurczą się zasoby pożywienia dla morskich ssaków.
Zanieczyszczenie środowiska morskiego chemikaliami to kolejny czynnik który ma wpływ na łańcuchy troficzne. Substancje chemiczne gromadzą się w morskich organizmach i wędrują poprzez kolejne ogniwa łańcucha pokarmowego, ostatecznie kumulując się w dużych rybach i morskich ssakach.
1. Bioróżnorodność,
2. Gatunki obce,
3. Komercyjnie eksploatowane gatunki ryb i skorupiaków,
4. Łańcuch troficzny,
5. Eutrofizacja,
6. Integralność dna morskiego,
7. Warunki hydrograficzne,
8. Substancje zanieczyszczające i efekty ich oddziaływania,
9. Substancje zanieczyszczające w rybach i owocach morza przeznaczonych do spożycia,
10. Odpady w środowisku morskim,
11. Hałas podwodny i inne źródła energii.
To wszystkie te gatunki żyjące w morzu, których połów stanowi dla człowieka cel ekonomiczny: ryby, rekiny, skorupiaki, mięczaki, rozgwiazdy i meduzy.
Regularne odławianie ryb i skorupiaków nie powinno wyczerpywać dostępnych rezerw. Aby utrzymać zasoby środowiska morskiego na stałym, odpowiednim poziomie, nie powinno się przekraczać ustalonego wcześniej, rocznego maksymalnego zrównoważonego odłowu (MSY), czyli łowienia takiej ilości ryb i skorupiaków których ubytek nie zbędzie zagrażał produktywności w kolejnym roku.
1. Bioróżnorodność,
2. Gatunki obce,
3. Komercyjnie eksploatowane gatunki ryb i skorupiaków,
4. Łańcuch troficzny,
5. Eutrofizacja,
6. Integralność dna morskiego,
7. Warunki hydrograficzne,
8. Substancje zanieczyszczające i efekty ich oddziaływania,
9. Substancje zanieczyszczające w rybach i owocach morza przeznaczonych do spożycia,
10. Odpady w środowisku morskim,
11. Hałas podwodny i inne źródła energii.
Gatunki obce to gatunki sztucznie wprowadzone do innego niż ich naturalne środowisko, w którym mogą żyć i rozmnażać się stanowiąc zagrożenie dla gatunków rodzimych, a co za tym idzie zagrażając bioróżnorodności. Obce gatunki są wprowadzane podczas wymiany ludzi lub dóbr między krajami bądź kontynentami, np. przez żeglugę. Przykładami gatunków obcych są nożeniec atlantycki, ostryżyca japońska, a także małgiew piaskołaz. W wielu przypadkach gatunki obce nie zagrażają regionalnej ekologii i ekonomii. Niekiedy gatunek obcy może okazać się gatunkiem inwazyjnym, powodującym ogromne i długotrwałe szkody w nowym środowisku. W sytuacji, gdy nie mają naturalnych wrogów i wygrywają z rodzimymi gatunkami konkurencję o przestrzeń i żywność, gatunki obce mogą z czasem zastąpić gatunki rodzime na danym obszarze. Wprowadzają do nowego środowiska choroby, na które gatunki rodzime nie są odporne i powodują ich wymieranie. Gatunki obce często przybywają do nowych środowisk wraz z wodą balastową statków, przyczepione do ich kadłubów lub innych podwodnych elementów. Bywa, że są wylewane do zbiorników wodnych przez akwarystów chcących się pozbyć hodowanych zwierząt morskich. Wczesne wykrycie intruza w środowisku może zapobiec jego rozprzestrzenieniu się i inwazji i zagrożeniu jakie stanowi dla gatunków rodzimych. Czasem nowe gatunki są wprowadzane do obcych środowisk z powodów ekonomicznych, w celach hodowlanych.
1. Bioróżnorodność,
2. Gatunki obce,
3. Komercyjnie eksploatowane gatunki ryb i skorupiaków,
4. Łańcuch troficzny,
5. Eutrofizacja,
6. Integralność dna morskiego,
7. Warunki hydrograficzne,
8. Substancje zanieczyszczające i efekty ich oddziaływania,
9. Substancje zanieczyszczające w rybach i owocach morza przeznaczonych do spożycia,
10. Odpady w środowisku morskim,
11. Hałas podwodny i inne źródła energii.
Różnorodność biologiczna jest utrzymana na naturalnym poziomie. Stan i zasięg siedlisk oraz populacja gatunków zgodne są z warunkami naturalnymi: fizycznymi, geograficznymi i klimatycznymi.
Czym jest bioróżnorodność?
Termin bioróżnorodność opisuje różnorodność form życia na kuli ziemskiej, w różnych wymiarach: w obrębie gatunku, między gatunkami oraz różnorodność ekostemów. Termin ten odnosi się do wszystkich form życia i ich zachowań, środowisk w których żyją organizmy oraz kompleksowego systemu związków między nimi, takich jak łańcuchy pokarmowe i konkurowanie o źródła pokarmu.
Różnorodność form życia sprawia, że cały ekosystem jest bardziej elastyczny i odporny na zmiany zachodzące w środowisku. Jedne gatunki szybko zastępują inne, a gatunki dysponujące większą zmiennością genetyczną są bardziej odporne na stres środowiskowy niż te z bardziej ograniczonym zasięgiem kombinacji genetycznych.
Zakres liczebności organizmów morskich jest trudny do wyobrażenia. Są te zdolne do życia w ekstremalnie niskich temperaturach, natomiast inne żyją z zupełnie innym, ponieważ niezwykle gorącym środowisku – organizmy żyjące w miejscach uwalniania ogrzewania geotermalnego, są w stanie żyć w temperaturze do 400C. Jedne żyją w płytkich wodach z dobrym dostępem do światła słonecznego, inne zaś w głębokich wodach gdzie światło słoneczne nie dociera wcale.
Morskie życie rozpoczyna się od bakterii, wirusów i organizmów jednokomórkowych lub planktonu. Organizmy te mają zdolność do przekształcania energii słonecznej w pożywienie dla innych małych zwierząt morskich. Plankton jest pożywieniem dla większych zwierząt takich jak ryby czy inne bezkręgowce. Te natomiast są pokarmem dla morskich ssaków, dużych ryb i gadów.
1. Bioróżnorodność,
2. Gatunki obce,
3. Komercyjnie eksploatowane gatunki ryb i skorupiaków,
4. Łańcuch troficzny,
5. Eutrofizacja,
6. Integralność dna morskiego,
7. Warunki hydrograficzne,
8. Substancje zanieczyszczające i efekty ich oddziaływania,
9. Substancje zanieczyszczające w rybach i owocach morza przeznaczonych do spożycia,
10. Odpady w środowisku morskim,
11. Hałas podwodny i inne źródła energii.
Formularz został wysłany. Na podany adres mailowy zostanie wysłane potwierdzenie uczestnictwa