8. Międzynarodowy Kongres Morski był miejscem eksperckiej debaty poświęconej transportowi wodnemu, innowacyjnym technologiom, ekologii i ochronie ekosystemów morskich. W dyskusji panelowej zaprezentowano efekty synergii działań na rzecz ochrony wód Morza Bałtyckiego dzięki współpracy instytucji rządowych przy projekcie aktualizacji programu ochrony wód morskich.
Panel Synergia działań na rzecz ochrony wód Morza Bałtyckiego na przykładzie współpracy instytucji rządowych otworzył blok dyskusji i prezentacji poświęconych ekologii. Prelegentami panelu byli: Małgorzata Bogucka-Szymalska – Zastępca Dyrektora Departamentu Gospodarki Wodnej i Żeglugi Śródlądowej, Ministerstwo Infrastruktury, Joanna Sasal, Zastępca Dyrektora Departamentu Zarządzania Środowiskiem Wodnym, PGW WP oraz Marek Duklanowski, Dyrektor RZGW w Szczecinie.
Program ochrony wód morskich jest dokumentem międzysektorowym, który musi pogodzić interesy z wielu dziedzin. W tym celu, aby zapewnić spójność z innymi opracowaniami, a także wykorzystać wiedzę ekspercką, Prezes PGWWP powołał zespół monitorujący ds. opracowania aktualizacji programu. Oprócz przedstawicieli z ministerstw wskazanych w ustawie Prawo wodne, są tam również eksperci m.in z GDOŚ, GIOŚ czy MIR-PIB. Działania w programie dot. takich dziedzin jak rolnictwo, rybołówstwo czy gospodarka ściekowa. Nadrzędnym celem programu jest zaplanowanie jak najskuteczniejszych działań, w celu zminimalizowania presji jaką wywieramy na Morze Bałtyckie. Z jednej strony mamy aspekt ekologiczny, a z drugiej kolejne ograniczenia, które musimy wprowadzać np. dla rolników czy rybaków. Największą trudność stanowi fakt, że są to sektory, na które już są nałożone duże wymagania, jednak nadal np. tak jak w przypadku eutrofizacji – zbyt duży ładunek zanieczyszczeń pochodzi z rolnictwa oraz w drugiej kolejności z oczyszczalni ścieków. Stąd konieczność wprowadzenia działań ograniczających ładunki azotu i fosforu.
Panel Synergia działań na rzecz ochrony wód Morza Bałtyckiego na przykładzie współpracy instytucji rządowych. Od lewej: Dyrektor Bogucka-Szymalska, MI, Dyrektor Marek Duklanowski, PGW WP-RZGW Szczecin, Wicedyrektor Joanna Sasal PGW WP – KZGW.
Dyrektor Bogucka-Szymalska otworzyła panel, przedstawiając założenia wdrażania Ramowej Dyrektywy w sprawie Strategii Morskiej, implementowanej przez ustawę Prawo wodne, oraz aktualizację programu ochrony wód morskich, opracowywaną przez PGW Wody Polskie. Przedstawiła także, jak wdrażanie różnych dyrektyw unijnych ma wpływ na stan wód Morza Bałtyckiego. Podkreśliła wagę uzgodnień i współpracy międzyresortowej w tym zakresie oraz omówiła efekty wieloletnich prac na rzecz poprawy stanu wód w Polsce, w tym działania związane z uporządkowaniem i inwestycjami w sektorze wodno-ściekowy, który, obok rolnictwa, stanowi główne źródło biogenów trafiających do Bałtyku. Wskazała, że działania ujęte w aPOWM również odnoszą się wprost do konieczności ograniczenia ilości biogenów w naszym morzu.
Wicedyrektor Joanna Sasal w swojej prezentacji zwróciła uwagę na współpracę Wód Polskich z innymi instytucjami przy opracowaniu i wdrażaniu programu ochrony wód morskich, prezentując liczbę działań naprawczych ujętych w programie, których wdrożenie ma doprowadzić do poprawy, a docelowo do dobrego stanu wód Bałtyku. Podkreśliła, że blisko 80% zanieczyszczeń trafia do morza z lądu, pochodzą one od nas – ludzi. Stąd ważne jest, abyśmy my sami, zarówno mieszkańcy terenów nadmorskich, jak również tych na południu, dbali o to, co np. robimy z naszymi odpadami czy jakich kosmetyków używamy. Każdy śmieć wrzucony do rzeki koniec końców trafi do morza. Zawarte w kosmetykach mikroplastiki również nie są zatrzymywane w oczyszczalniach ścieków, tylko wraz z oczyszczonymi ściekami są odprowadzane do wód lub gleb i następnie transportowane do morza, stwarzając duże zagrożenie nie tylko dla nas, ale także dla fauny i flory morskiej. Zaprezentowała działania miękkie – edukacyjne, towarzyszące pracom nad projektem aPOWM, których celem jest zwrócenie uwagi na problem degradacji Bałtyku i odpowiedzialność całego społeczeństwa za jego stan i działania na rzecz jego ochrony.
Prezentacja P. Joanny Sasal dostępna jest TUTAJ.
Dyrektor Marek Duklanowski przedstawił przekrojowo działania realizowane przez RZGW w Szczecinie, których celem jest z jednej strony poprawa warunków żeglugowych w regionie wodnym, na drogach wodnych, z drugiej odtwarzanie ciągłości migracyjnych w sieci rzecznej regionu, na przykładzie m.in. realizowanego projektu LIFE, który jest istotnym wsparciem dla odbudowy szlaków migracji ryb dwuśrodowiskowych, których cykl życia związany jest wprost z Morzem Bałtyckim. Dyrektor podkreślał rolę współpracy z innymi instytucjami, samorządami i organizacjami pozarządowymi na rzecz poprawy stanu wód regionu oraz edukacji społeczeństwa, podkreślając współpracę na tym polu z WFOŚiGW w Szczecinie.
Morze Bałtyckie stanowi ważny element międzynarodowej gospodarki, a rozwój gospodarczy regionu jest równie ważny, jak ochrona jego morskiego ekosystemu. Polska prowadzi szereg inwestycji wpływających na ożywienie handlowo-transportowe polskich portów morskich, ale również podejmuje działania na rzecz osiągnięcia i utrzymania dobrego stanu wód Bałtyku, co ma swoje odzwierciedlenie w pracach planistycznych – opracowaniu aktualizacji programu ochrony wód morskich, której opracowaniem zajmują się Wody Polskie.. Do 5 października 2021 roku trwają konsultacje społeczne projektu aPOWM. Konsultowana aktualizacja zawiera blisko 60 nowych działań na rzecz Bałtyku, których wdrożenie przybliży nas do osiągnięcia celów środowiskowych wyznaczonych dla wód morskich. Więcej informacji: https://chronmorze.eu/konsultacje.
Od lewej: Dyrektor Bogucka-Szymalska, MI, Dyrektor Marek Duklanowski, PGW WP-RZGW Szczecin, Wicedyrektor Joanna Sasal, PGW WP. Moderator – Sergiusz Kieruzel, PGW WP. Fot. RZGW Szczecin.